Özel Egesante Tıp Merkezi

Gebelik Takibi ve Doğum

Gebelik takibi anne adayının ve bebeğin hamilelik sürecinden doğum sürecine kadar rahat ve sağlıklı olması amacıyla yapılan kontrollerdir. Gebelik takibi, bebeğin anne karnına düştüğü andan itibaren başlar. Kan ve idrar testleri ile hamilelik tanısı konulduktan 2 hafta sonra ultrason testi yapılır. Tanının konulmasının ardından gebelik kesesi iki hafta içinde oluşmaya başlar ve ultrasonda rahatlıkla görülebilir. Bu dönemde, kesenin rahmin içinde olup olmadığı kontrol edilerek, dış gebelik olma durumu tespit edilebilir. Bu kontrolün ardından 2 hafta sonra ise bebeğin kalp atışları, yine ultrason testi ile duyulabilir. Gebelik takibi kısaca, anne adayının hamile olduğunun tespit edilmesinden 40 hafta sonrasına yani doğuma kadar olan süreçte, düzenli periyotlar ile kontrol edilmesi olarak ifade edilebilir. Her hamile kadının, mutlaka hamilelik dönemi boyunca uzmanlar tarafından kontrol edilmesi gerekir. Bu kontroller düzenli ve periyodik olarak yapılmalıdır. Bu kontroller sırasında, zamanı geldikçe diğer testler de uygulanır ve anne ve bebeğin sağlığı, düzenli olarak takip edilir. Gebelik takibinin yapılmasının sonucunda anne ve bebekte oluşabilecek sağlık sorunları erkenden tespit edilebilir. Ayrıca gerekli tedbirler zamanında alınır ve doğumun en iyi zamanda, doğru koşullarda yapılması sağlanır.

Gebelik takibi sıklığı nasıl belirlenir?
Gebeliğin tek olması durumunda, anne adayının ilk 3 ay içinde 2-3 haftada bir olmak üzere gebelik takibi yapılmalıdır. Çoklu gebelik olması, anne adayının daha önce sık tekrarlanan düşük yapması, daha önce birden fazla gebelik olması ve anne adayında hastalık bulunması gibi durumlarda ise gebelik takibinin sıklığı arttırılmalıdır. Normal gebeliklerde takip sıklığı ilk üç aydan sonra, ayda bir olarak yapılır. Doğuma yaklaşılırken kontrollerin sıklığı artırılır. Gebelik takip sıklığı anne adayının çok şişman ya da gereğinden zayıf olması, anne adayında hipertansiyon, şeker hastalığı, rahim anormallikleri ve kansızlık gibi hastalıkların bulunması ve anne adayının çok küçük ya da ileri yaşta olması gibi durumlarda, farklı şekillerde ve daha sık olarak belirlenebilir.

Gebelik takibi haftalık kontrolleri nasıl yapılır, detayları nelerdir? Gebelik takibine ne kadar erken başlanırsa, doğum ve hamilelik süresi o kadar kolay olacaktır. Gebelik takibi, anne ve bebek sağlığı için hayati önem taşır. Bu takip sırasında annedeki kilo değişimleri, bebekteki boy ve kilo değişimleri düzenli olarak takip edilir ve oluşabilecek herhangi bir sorun, erken tespit edilebilir. Bu sayede gerekli önlemlerin alınması da kolaylaşır. Gebelik takibi haftalarını aşağıdaki şekilde açıklamak mümkündür;

İlk 3 ay gebelik takibi; İlk üç aydaki hamileler için detaylı bir geçmiş alınır. Son adet tarihi belirlenir. Geçmiş hastalıkların sorgulanması, sistematik hastalıkların sorgulanması, akraba evliliklerin araştırılması ve kayıt işlemleri, bu aylarda yapılır. Bebeğin boy ve kilosu ile annenin boy ve kilosu kayıt altına alınır. İdeal bir hamlelik döneminde annenin 10-12 kg alması normal kabul edilir.

11-14 hafta arası gebelik takibi; Bu haftalar arasında bebeğin ultrason ile ense kalınlığı ölçülür. Ayrıca ikili tarama testleri yapılır ve bebekte Down Sendromu gibi hastalıkların varlığı tespit edilebilir.

16-18 hafta arası gebelik takibi;
Bu haftalar arasında Down Sendromu başta olmak üzere diğer kromozomsal anormalliklerin tanımlanabilmesi için üçlü tarama testi yapılır. Tarama testinin sonucunun yüksek çıkması sonucunda amniyosentez uygulanır. Amniyosentez, anne kanındaki bebeğin içinde bulunduğu sıvının bir kısmının, yine karından uygulanan enjektör yardımıyla alınması şeklinde yapılır. Bu test ile bebekte var olan kromozomsal anormallikler kesin olarak tespit edilebilir. Gebeliğin sonlandırılması gereken durumlar olduğunda aile tarafından karar verilir.

20-24 hafta arası gebelik takibi; Bu haftalar arasında bebeğin organ gelişimleri büyük ölçüde tamamlanır. Bu nedenle detaylı bir ultrason testi yapılır. Radyologlar tarafından yapılan bu ultrason testinde bebekteki iç ve dış tüm anormal gelişimler tespit edilebilir.

24-28 hafta arası gebelik takibi;
Bu haftalar arasında hamilelerde şeker olup olmadığını tespit etmek amacıyla rutin şeker yüklemesi testi yapılır. Bu test ile hamilelere 50 gr glikoz verilir. Bu testin değerinin yüksek çıkması sonucunda 100 gr şeker daha verilerek ikinci bir test yapılır. İki testin sonucun da yüksek çıkmasıyla birlikte gebelik şekeri tanısı konulur ve hamiller takip altına alınır. Gebelik şekeri olan kişiler hemen bir diyetisyene yönlendirilir ve uygun bir diyetle hamleliklerine devam etmeleri sağlanır. Gebelik şekeri olan çok az sayıda anne adayının insülin iğnesine ihtiyaç duyduğu belirlenmiştir. Gebelik şekeri, bebeklerin sağlığını pek çok açıdan olumsuz etkiler. Gebelik şekeri, bebeklerin sakatlığına yol açmaz ancak normal doğum komplikasyonlarında artış, bebeklerde akciğer sorunlarına bağlı sıkıntılar yaşanması, bebekte şeker görülmesi, bebekte bazı vitamin ve minerallerin düşmesine bağlı olarak metabolik sorunlar yaşanabilir. Kan uyuşmazlığı olan anne adaylarında bu uyuşmazlığın giderilmesi için gerekli iğnenin yapımı, 27 ya da 28. haftada gerçekleşir.

28- 36 hafta arası gebelik takibi; 28 haftaya gelen hamleliklerde gebelik takibi ayda bir kez yapılmalıdır. 36. Haftaya gelinen sürede toplamda 4 kez takip yapılır. Bu takip sırasında kan basıncı ve kilo takibi kayıt altına alınır. Bu dönemde erken doğum riski yaşatabilecek olan bulgular tespit edilir. Bebeğin ölçümleri yapılara kayıt altına alınır. Annede idrar yolu enfeksiyonu olup olmadığı takip edilir. Detaylı ultrason takibine devam edilir ve rahim ağzı boyu ölçümü yapılır. Annede var olan vajinal akıntı sorgulanır. 28-36 hafta arası anne adayında gebelik tansiyonunun başlaması riski yüksektir. Bu nedenle anne adayının ödemi, tansiyonu ve kilosu yakın takibe alınmalıdır. Risk altında olan hastalar daha sık gebelik takibine çağırılır.

36-40 hafta arası gebelik takibi;
36 haftadan sonra ilk defa pelvik muayene yapılır ve doğum planlamasına başlanır. Anne ve bebekte herhangi bir sorun yoksa doğumun şekli, normal doğum olarak kabul edilir. Normal doğuma engel olabilecek durumlar tespit edilirse sezaryen doğum için hazırlıklar yapılır. 36. haftadan itibaren bebeğin anne karnındaki iyilik halini gösteren NST testine başlanır. Bu test 40. Haftaya kadar haftada bir olarak yapılır ancak 40 haftadan sonra 2-3 günde bir uygulanır. NST testi çok basittir ancak oldukça değerlidir. Bebeğin fizyolojik durumunu ortaya koyan bu test aynı zamanda doğum esnasında bebeğin kalp atımlarını ve rahim kasılmaları şiddetini ölçer. 36. haftadan sonra annelere bebeğini emzirme eğitimleri verilir ve bakım eğitimleri başlar. Ayrıca bu haftadan sonra meme bezi muayenesi de yapılır. Son haftalara yaklaşıldığında bebeğin anne karnındaki sıvı miktarının ölçümü, ultrason ile yapılır.

40 haftadan sonra gebelik takibi; Son adet tarihine göre artık beklenen doğum yapılmak üzeredir. Doğum süreci kendi kendine başlamazsa bu haftadan sonra yalnızca 1 hafta beklenir. Bu süre içinde kontroller 2-3 günde bir olarak yapılır. Halen doğum başlamamışsa anne adayı hastaneye yatırılır ve doğum süreci başlatılır. Doğum sürecinin başlaması için suni sancı verilir. Suni sancı ile oksitosin hormonu verilmesi sağlanır ve bu sayede rahim ağrıları başlar. Pelvik ve baş uyumsuzluğu olması ya da göbek kordonu dolanması gibi problemler olduğunda suni sancı süreci sonlandırılır ve anne adayı sezaryene alınarak doğum süreci tamamlanmış olur.